.png)
Στον περίπλοκο κόσμο των ανθρώπινων σχέσεων, τα όρια λειτουργούν σαν ένα ουσιαστικό πλαίσιο που ορίζει πού “σταματά” ο ένας άνθρωπος και πού “αρχίζει” ο άλλος. Παρά όμως τον κρίσιμο ρόλο που τα όρια παίζουν στην καλλιέργεια υγιών σχέσεων, πολλά άτομα δυσκολεύονται ιδιαίτερα να τα θέσουν και να τα διατηρήσουν αποτελεσματικά.
Γιατί χρειαζόμαστε όρια;
Τα όρια μοιάζουν με αόρατους φράχτες που σκιαγραφούν τον προσωπικό μας χώρο, τα συναισθήματα και τις ανάγκες μας. Παρέχουν μια αίσθηση ασφάλειας, σιγουριάς και αυτονομίας μέσα στις σχέσεις μας. Χωρίς ξεκάθαρα όρια, συχνά οι άνθρωποι νιώθουν να κατακλύζονται συναισθηματικά, να πικραίνονται ή ακόμα και να παραβιάζεται ο προσωπικός τους χώρος και όχι μόνο, κάτι που προκαλεί σε αυξημένο στρες και εισάγει τον φόβο και την ένταση στις αλληλεπιδράσεις τους.
Ας φανταστούμε ένα απλό σενάριο, όπου ένα φιλικό μας πρόσωπο καταπατά συνεχώς τα όριά μας, μονοπωλώντας τον χρόνο μας ή αδιαφορώντας για τις προτιμήσεις μας. Χωρίς δυναμική χάραξη ορίων, ίσως νιώθουμε υποχρεωμένοι να ακολουθούμε τις απαιτήσεις τους, θυσιάζοντας την δική μας ηρεμία και καλή διάθεση. Με τον καιρό, καταστάσεις όπως αυτή μπορούν να διαρρήξουν την εμπιστοσύνη μας και να φέρουν πικρία, θέτοντας σε κίνδυνο την σχέση μας.
Επιπλέον, τα όρια είναι ζωτικής σημασίας στην προαγωγή του αυτοσεβασμού και της αυτοεκτίμησης. Τιμώντας τα ίδια μας τα όρια και επικοινωνώντας τα αποτελεσματικά, δίνουμε στους άλλους (και στον εαυτό μας) ένα ισχυρό μήνυμα: Οι ανάγκες μας έχουν αξία και πρέπει να λαμβάνουν την ανάλογη προσοχή. Αυτή είναι μια διαδικασία που μας ενδυναμώνει και θέτει τις βάσεις για πιο ουσιαστικές και υγιείς σχέσεις που μας ολοκληρώνουν.
Πώς, όμως, θέτουμε όρια επιτυχώς;
Το να βάζουμε τα όριά μας συνιστά μια ικανότητα, που όπως όλες, μπορεί να αναπτυχθεί με εξάσκηση και -φυσικά- αυτεπίγνωση. Είναι σημαντικό να ξεκινάμε από απλά αλλά σταθερά βήματα:
Πάρε τον χρόνο σου
Αφιέρωσε χρόνο για να σκεφτείς και να κατανοήσεις ποια είναι τα δικά σου, προσωπικά όρια, είτε συναισθηματικά, είτε σωματικά, είτε πνευματικά. Ποιες συμπεριφορές σε κάνουν να αισθάνεσαι άβολα; Σε ποιες καταστάσεις νιώθεις πως δεν σε σέβονται; Είναι καλό να είμαστε ενήμεροι πρώτοι και πρώτες εμείς για τα προσωπικά μας όρια, έτσι ώστε να μπορούμε να τα επικοινωνήσουμε επαρκώς και σε άλλους.
Μην φοβάσαι να ακουστείς
Όσον αφορά την επικοινωνία των ορίων μας, ένα είναι σίγουρο: Πρέπει αυτή να είναι ξεκάθαρη και αποφασιστική. Χρησιμοποίησε δηλώσεις που περιέχουν το “Εγώ” για να περιγράψεις τις ανάγκες σου και τα συναισθήματά σου, χωρίς όμως να ασκείς κριτική ή να κατηγορείς τον άνθρωπο που έχεις απέναντί σου. Για παράδειγμα, αντί να πεις, “Πάντα με κάνεις να νιώθω ενοχές”, δοκίμασε να πεις, “Νιώθω άβολα όταν…”.
Να είσαι καλός/ή με τον εαυτό σου
Φέρε την φροντίδα του εαυτού σου πρώτη. Βάλε σε προτεραιότητα εκείνες τις δραστηριότητες αυτοφροντίδας που σε γεμίζουν ενέργεια και προάγουν την ευεξία σου. Φροντίζοντας τον εατό σου, ενισχύεις την σημασία των ορίων που θέτεις και γίνεσαι -γιατί όχι- ένα θετικό παράδειγμα που μπορούν κι άλλοι άνθρωποι να ακολουθήσουν.
Παράμεινε συνεπής
Η συνέπεια είναι το κλειδί στην διατήρηση των ορίων μέσα στο χρόνο. Επέμεινε σε αυτά ακόμα κι όταν βρίσκεις την πιο σθεναρή αντίσταση από τους άλλους. Υπερασπίσου την αλήθεια σου. Έχεις την απόλυτη ευθύνη γι’ αυτό - Κανένας άλλος δεν θα το φροντίσει για εσένα.
Μην ξεχνάς πως δεν είσαι μόνος/η σε αυτό
Μην διστάσεις να αναζητήσεις βοήθεια και υποστήριξη από έναν/μια ειδικό ψυχικής υγείας. Ένας/Μια επαγγελματίας μπορεί να σου παρέχει την καθοδήγηση και την εμψύχωση που χρειάζεσαι σε αυτή την γεμάτη προκλήσεις διαδικασία.
Τα όρια είναι ο ακρογωνιαίος λίθος των ουσιαστικών σχέσεων. Προάγουν τον σεβασμό, την εμπιστοσύνη, την οικειότητα. Οφείλουμε να τα αναγνωρίζουμε και να τα τιμάμε, προκειμένου να καλλιεργούμε ουσιαστικές σχέσειςΕίναι το μυστικό που βρίσκεται πίσω από τις ουσιαστικές σχέσεις και την προσωπική μας ενδυνάμωση -άλλωστε δεν γίνεται να έχουμε το ένα δίχως το άλλο.Γι’ αυτό, τόλμησε να χαράξεις τα δικά σου όρια και δες την καθημερινότητά σου να αλλάζει σημαντικά και να αποκτά την αρμονία που δεν φανταζόσουν ότι υπάρχει.