Τι σημαίνει να έχεις… “ψυχοσωματικά”;

Πράγματι, μερικές φορές “όλα είναι στο κεφάλι μας”. Αυτό, όμως, δεν μας βοηθά απαραίτητα να λύσουμε το ζήτημα. Πάμε να δούμε γιατί. Ο όρος ψυχοσωματικά χρησιμοποιείται για να περιγράψει συμπτώματα που οι άνθρωποι εμφανίζουν, τα οποία δεν έχουν εμφανή ιατρική αιτία και αποδίδονται κυρίως στην ψυχική τους κατάσταση. Μυαλό και σώμα συνδέονται και επικοινωνούν, γεγονός που καθιστά τα ψυχοσωματικά συμπτώματα απολύτως αληθινά και “χειροπιαστά”. Δεν πρόκειται, δηλαδή, για τη φαντασία μας.

Ψυχοσωματικά συμπτώματα και ασθένειες: Τι τα προκαλεί;

Ψυχοσωματικά συμπτώματα, ασθένειες και ενίοτε διαταραχές έχουν συνήθως κοινή βάση κι αυτή δεν είναι άλλη από τα μεσαία έως υψηλά επίπεδα άγχους, στρες και κατάθλιψης. Πρόκειται για ένα φαινόμενο σώματος και νου, αλλά υπάρχουν πολλά να μελετήσει κανείς στο παρασκήνιο!

Ψυχοσωματικά 101: Σωματοποίηση του στρες

Όταν αισθανόμαστε δυσφορία και ψυχικό πόνο, ο οργανισμός μας απελευθερώνει ορμόνες όπως κορτιζόλη και αδρεναλίνη. Κοινώς, οι ορμόνες αυτές αποκαλούνται “Ορμόνες Φυγής ή Πάλης” και συνιστούν ένα βασικό, αρχέγονο αμυντικό μηχανισμό που έχει αναπτυχθεί για λόγους αυτο-προστασίας από τον κίνδυνο.

Ωστόσο, αν τα επίπεδα των ορμονών αυτών παραμένουν υπερβολικά υψηλά, μπορούν να δημιουργήσουν μια σειρά από ενοχλητικά συμπτώματα, όπως θέματα στην πέψη, υπέρταση, δυσκολία στην αναπνοή, πόνο στο στήθος ή άλλα. Ακόμα, οι ορμόνες του στρες, προκαλούν διακυμάνσεις στα επίπεδα σεροτονίνης και αποδυναμώνουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Και τα δυο αυτά, μπορούν να επιδεινώσουν ήδη υπάρχουσες παθήσεις.

Τα συχνότερα ψυχοσωματικά συμπτώματα

Είναι σημαντικό να ξεκινήσουμε με μια παραδοχή. Τα ψυχοσωματικά συμπτώματα μπορεί να διαφέρουν από άνθρωπο σε άνθρωπο. Είναι πιθανό επίσης να αλλάζουν συχνότητα και ένταση ανά περιόδους. Κάποια από τα συχνότερα ψυχοσωματικά συμπτώματα περιλαμβάνουν ναυτία, δυσκοιλιότητα, μετεωρισμό, διάρροιες, ενοχλήσεις στο στομάχι, ταχυκαρδία, ταχυπαλμία, δύσπνοια, πόνο στο στήθος, μούδιασμα στα άκρα, υπέρταση, ενοχλήσεις στο λαιμό και στον αυχένα, μη διαυγή σκέψη, εφίδρωση.

Ορισμένα από τα παραπάνω συμπτώματα μπορεί να συμπίπτουν με συμπτώματα άλλων παθήσεων ή ασθενειών, ενίοτε σοβαρών. Γι’ αυτό το λόγο, πρέπει να αποφεύγουμε την “αυτο-διάγνωση”. Μόνο ένας/μια ειδικός μπορεί να μιλήσει με σιγουριά για το αν ένα σύμπτωμα είναι ψυχοσωματικό και αυτό αφού έχουν αποκλειστεί οι πιθανότητες παθολογικής φύσης. Ειδικά αν έχουμε να αντιμετωπίσουμε συμπτώματα όπως ταχυκαρδία, πόνο στο στήθος, δύσπνοια κ.ο.κ σε έντονη μορφή, είναι απαραίτητο να ζητήσουμε αμέσως ιατρική φροντίδα, διότι υπάρχει περίπτωση να κρύβεται κάτι ιδιαίτερα σοβαρό πίσω από αυτά.

Τελικά, πόσο επικίνδυνα είναι τα ψυχοσωματικά;

Τα ψυχοσωματικά συμπτώματα δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να υποτιμούνται. Σε βάθος χρόνο, μπορεί να έχουν σημαντική επίδραση στη ζωή του ανθρώπου που τα βιώνει, καθώς και μεγάλο ψυχολογικό κόστος. Η σύνδεση των ψυχοσωματικών συμπτωμάτων με εμφάνιση άλλων ψυχικών διαταραχών, δυσκολία στην κοινωνικοποίηση και την δημιουργία στενών σχέσεων με άλλους, την αδυναμία ως προς τη συνέπεια, τα προβλήματα (έως και την απώλεια) της εργασίας, είναι ευρέως γνωστή.

Ψυχοσωματικά: Υπάρχει θεραπεία;

Η αντιμετώπιση των ψυχοσωματικών συμπτωμάτων ίσως απαιτεί χρόνο και υπομονή, αλλά είναι απολύτως εφικτή.

Είναι πολύ σημαντικό να μάθουμε να αναγνωρίζουμε το άγχος πίσω από αυτό που μας συμβαίνει κάθε φορά. Ορισμένες τεχνικές χαλάρωσης μπορεί επίσης να αποβούν αποτελεσματικές.

Αν το άγχος μας κυριεύει απόλυτα και τα ψυχοσωματικά μας συμπτώματα δυσκολεύουν σημαντικά την καθημερινότητα και δυσχεραίνουν τη λειτουργικότητά μας, ένας/μια ειδικός ψυχικής υγείας μπορεί να βοηθήσει.

Όσο πιο νωρίς ζητήσει ένας άνθρωπος τη συνδρομή ενός/μιας ειδικού, τόσο πιο εύκολα θα αναχαιτίσει την επιδείνωση των συμπτωμάτων και τόσο πιο γρήγορα θα καταφέρει να ανακουφιστεί από όσα τον βαραίνουν.

Είναι μια διαρκής διαδικασία που απαιτεί να κοιτάζουμε βαθιά στον εαυτό μας και να μάθουμε να συνεργαζόμαστε μαζί του. Είναι σχεδόν αδύνατο να μιλήσουμε για μια ζωή χωρίς άγχος, αλλά αν μάθουμε τον τρόπο να ακούμε και να φροντίζουμε τον εαυτό μας, τότε θα μπορέσουμε ανακτήσουμε τον έλεγχο της καθημερινότητάς μας.