.png)
“Η τέχνη δεν είναι ένα όμορφο αντικείμενο αλλά η μεταφορά της εμπειρίας και των συναισθημάτων του δημιουργού του.”
-Λέων Τολστόι
Τι είναι, πρακτικά, η Θεραπεία μέσω Τέχνης;
Η θεραπεία μέσω της τέχνης, επίσης γνωστή και ως εικαστική θεραπεία ή art therapy, επιστρατεύει την χρήση δημιουργικών μέσων -όπως για παράδειγμα τον χρωματισμό, την ζωγραφική, την σχεδίαση ή την γλυπτική- με σκοπό να βοηθήσει τα άτομα να εκφραστούν μέσω της τέχνης αλλά και να μελετήσει παράλληλα τις συναισθηματικές και ψυχολογικές της συνυποδηλώσεις.
Μέσω της θεραπευτικής αυτής μεθόδου, αντανακλώνται τα συναισθήματα, οι σκέψεις και οι αντιλήψεις του ατόμου που δεν μπορούν να εκφραστούν λεκτικά.
Με τη βοήθεια και καθοδήγηση του/της ειδικού, μπορούν τα θεραπευόμενα άτομα να αποκωδικοποιήσουν και να κατανοήσουν τα παραπάνω, προχωρώντας έτσι με μεγαλύτερη ευκολία στην επίλυση των βαθύτερων ζητημάτων που αντιμετωπίζουν.
Η τέχνη έχει αποδεδειγμένα την ικανότητα να ανασύρει και να ερμηνεύει στοιχεία χαραγμένα στο ασυνείδητο και το υποσυνείδητο.
Σε αυτήν ακριβώς τη λειτουργία της τέχνης έρχεται να βασιστεί και το art therapy.
Γιατί να επιλέξω την Θεραπεία μέσω Τέχνης;
Η θεραπεία μέσω τέχνης παρέχει ένα ασφαλές, μη κρίσιμο περιβάλλον μέσα στο οποίο μπορούν τα θεραπευόμενα άτομα να κινηθούν, εξερευνώντας και παρατηρώντας συναισθήματα τόσο συνειδητά, όσο και ασυνείδητα. Αυτό είναι που την καθιστά και αποτελεσματική.
Πρακτικά, μέσω της τέχνης, το αυθόρμητο συναίσθημα μπορεί να βιωθεί με έναν ακίνδυνο και ελεγχόμενο τρόπο (Μάτσα, 2008).
Η ενασχόληση με την τέχνη και η δημιουργικότητα γενικότερα, μπορούν να εισάγουν το άτομο σε μια ήρεμη διαλογιστική κατάσταση, η οποία ενθαρρύνει την περαιτέρω συναισθηματική διερεύνηση και απαλλάσσει από το στρες.
Η θεραπεία μέσω της τέχνης δρα απελευθερωτικά για το άτομο, ακριβώς επειδή δεν υπάρχουν κανόνες μέσα σε αυτή.
Λίγα λόγια για το πώς λειτουργεί η Θεραπεία μέσω Τέχνης
Από την διαδικασία δημιουργίας μιας εικαστικής εικόνας, προκύπτουν τρεις γραμμές επικοινωνίας: α) μεταξύ θεραπευτή και θεραπευόμενου, β) μεταξύ θεραπευόμενου και τέχνης και γ) μεταξύ θεραπευτή και τέχνης. Η εικόνα γίνεται το σημείο στο οποίο διερευνάται η σχέση μεταβίβασης.
Στόχος της καλλιτεχνικής θεραπευτικής διαδρομής είναι η εκτέλεση και ολοκλήρωση ενός έργου. Μετά την ολοκλήρωση, το θεραπευόμενο άτομο καλείται να πάρει μια απόσταση από το έργο του και να το παρατηρήσει.
Σε ποιες περιπτώσεις μπορεί να δράσει ευεργετικά;
Η εικαστική θεραπεία μπορεί να ωφελήσει τα άτομα που έχουν βιώσει κάποιο ψυχικό τραύμα, τα άτομα που είναι αντιμέτωπα με σοβαρά προβλήματα υγείας όπως π.χ. καρκίνο ή εγκεφαλικά τραύματα, αλλά και ανθρώπους που πάσχουν από κατάθλιψη, άνοια ή βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού.
Ακόμα, μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά στην αντιμετώπιση διατροφικών διαταραχών αλλά και διαταραχών που σχετίζονται με την χρήση ουσιών.
Τέλος, η θεραπεία μέσω τέχνης απευθύνεται σε άτομα που αντιμετωπίζουν άγχος και στρες αλλά και σε άτομα που θέλουν να ενισχύσουν τις κοινωνικές τους δεξιότητες, την δυνατότητα αυτοελέγχου τους ή που επιθυμούν απλά να κατανοήσουν βαθύτερα τον εαυτό τους.
Μερικά ιστορικά στοιχεία
Αν και η τέχνη συνιστά εδώ και χιλιάδες χρόνια ένα αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης εμπειρίας, η θεραπεία μέσω της τέχνης είναι μια μέθοδος πρόσφατα ανεπτυγμένη.
Το 1920, η Melanie Klein αρχίζει να αναλύει τα παιδιά χρησιμοποιώντας νέα εργαλεία, όπως για παράδειγμα παιχνίδια και γραφικά.
Το 1947, οι πρώτες μελέτες έρχονται πια να επικεντρωθούν στην σημασία της ελεύθερης καλλιτεχνικής έκφρασης, η οποία θεωρείται ανταποκριτής των ελεύθερων καλλιτεχνικών συνειρμών.
Η Αμερικανική Εταιρεία Θεραπείας μέσω Τέχνης ιδρύεται το 1969, ερχόμενη να σφραγίσει την καθιέρωση της εικαστικής θεραπείας ως μια αυτόνομη μορφή θεραπείας.
Στην χώρα μας, η θεραπευτική αυτή μέθοδος αρχίζει να γίνεται περισσότερο γνωστή την δεκαετία του ‘80.