.png)
Οι σχέσεις απαιτούν δουλειά. Σκληρή δουλειά. Οι διαφωνίες είναι πάντα μέσα στο πρόγραμμα, οι τσακωμοί επίσης. Πότε, όμως, περνάμε τη γραμμή; Πώς καταλαβαίνουμε ότι η σχέση μας έχει γίνει (ή ανέκαθεν ήταν) τοξική;
Ο ορισμός της τοξικής σχέσης
Μια τοξική σχέση χαρακτηρίζεται από βλαπτικές συμπεριφορές σε συναισθηματικό -και όχι μόνο- επίπεδο. Ενώ μια υγιής σχέση ενισχύει την αυτοπεποίθησή μας, μια τοξική σχέση κατακερματίζει την αυτοεκτίμησή μας και μας εξαντλεί συναισθηματικά. Σε μια τοξική σχέση, βασιλεύουν η ανασφάλεια, ο εγωκεντρισμός και η τάση για κυριαρχία και έλεγχο.
Από την τοξική σχέση λείπει αυτή η αμοιβαία επιθυμία να βλέπουμε και να κάνουμε τον άλλο άνθρωπο ευτυχισμένο, βασικό χαρακτηριστικό μιας υγιούς σχέσης. Ο φόβος δεν μας επιτρέπει να είμαστε ο εαυτός μας και να αισθανόμαστε άνετα με αυτό.
Εν ολίγοις, αυτό που ορίζει μια τοξική σχέση είναι η δυσλειτουργία ως κανονικότητα.
Ανάγκη για έλεγχο
Ένας τοξικός σύντροφος έχει αυτή τη συμπεριφορά για ένα και μόνο λόγο: Αισθάνεται την ανάγκη να έχει τον απόλυτο έλεγχο και την μεγαλύτερη ισχύ μέσα στη σχέση. Μερικές φορές η συμπεριφορά αυτή δεν είναι συνειδητή και σίγουρα οι αιτίες πίσω από αυτή μπορεί να ποικίλλουν. Στην αντίθετη πλευρά, υπάρχει ένας σύντροφος υπερβολικά παθητικός -είτε το αντιλαμβάνεται είτε όχι.
Βασικά χαρακτηριστικά τοξικών συντρόφων
Υποτίμηση
Ένας τοξικός σύντροφος υποτιμά συνεχώς τα λεγόμενα, τις πεποιθήσεις, τις ιδέες και τα συναισθήματά σου. Τα θεωρεί ανόητα, χαζά ή γελά μαζί σου. Ένας τέτοιος σύντροφος δεν θα διστάσει να σε υποτιμήσει και να σε περιγελάσει δημοσίως, ή μπροστά σε φίλους και οικογενειακά πρόσωπα. Τέτοιοι τύποι συντρόφων, συχνά σου υπενθυμίζουν πως είσαι τυχερή/ός που είναι μαζί σου και πως κανείς άλλος δεν θα σε ήθελε.
Οξυθυμία
Η χειριστικότητα μέσω εκφοβισμού είναι συχνό χαρακτηριστικό των τοξικών συντρόφων.
Αν πιάνεις τον εαυτό σου να μην μοιράζεται όσα τον ενοχλούν επειδή φοβάσαι την αντίδραση του συντρόφου σου, αν ποτέ δεν ξέρεις τι μπορεί να τον ενοχλήσει ή να τον εξωθήσει στα άκρα και αν συνεχώς φιλτράρεις τα λεγόμενά σου για να αποφύγεις μια έκρηξη ή απρόβλεπτη συμπεριφορά του άλλου, η σχέση σου είναι πιθανώς τοξική.
Πρόκληση ενοχής
Η ενοχή μπορεί να έχει μια περίεργη δυναμική σε μια τοξική σχέση. Ένας τοξικός σύντροφος θα σε κάνει να αισθανθείς ενοχές κάθε φορά που κάνεις κάτι που δεν του αρέσει ή προσωρινά θα σε ενθαρρύνει να μην αισθάνεσαι ενοχή για κάτι που μπορεί να είναι ναι μεν λάθος, αλλά να τον εξυπηρετεί κατά περιπτώσεις.
Εκτροπή
Αν έχεις προσπαθήσει ποτέ να εκφράσεις τον θυμό ή τη λύπη σου στον σύντροφό σου κι έχεις βρεθεί εσύ να τον παρηγορείς ή να τον καθησυχάζεις στο τέλος, τότε έχεις αντιμετωπίσει τον μηχανισμό της εκτροπής. Ένας τοξικός σύντροφος προσπαθεί να στρέψει αλλού την προσοχή, κάνοντάς σε να αισθάνεσαι ότι υπερβάλλεις, ότι είσαι υπερευαίσθητη/ος, ότι φταις.
Εξάρτηση και “Ανεξαρτησία”
Είναι παράδοξο αλλά συμβαίνει. Μια μορφή τοξικότητας και χειριστικότητας στη σχέση είναι η απόλυτη παθητικότητα. Όταν μονάχα ένας από τους δυο λαμβάνει τις αποφάσεις, όσο σημαντικές ή ασήμαντες κι αν είναι, τότε μόνο αυτός καταλήγει να ευθύνεται για την όποια έκβαση.
Στον αντίποδα, υπάρχει και ο υπερβολικά “ανεξάρτητος” τοξικός σύντροφος. Έχει μια απρόβλεπτη συμπεριφορά και σπανίως κάνει όσα δεσμεύεται να κάνει. Ελέγχει το άλλο άτομο μέσω αυτής της αβεβαιότητας και της συνεχούς ανασφάλειας για το αν θα εμφανιστεί, αν θα συμφωνήσει, αν θα κάνει αυτό που υποσχέθηκε.
Κτητικότητα
Μια τάση που ελπίζεις να υποχωρήσει με τον καιρό, αλλά γίνεται ολοένα εντονότερη. Αυτός ο τύπος συντρόφου σε ανακρίνει όταν αργείς να επιστρέψεις, ζηλεύει και δυσπιστεί απέναντί σου σε κάθε ευκαιρία, ψάχνει το κινητό ή τα πράγματά σου, με τελικό σκοπό να μην έχεις πια δική σου ζωή.
Δεν βλέπει τον εαυτό του σαν συνοδοιπόρο σου, αλλά σαν ιδιοκτήτη σου -κι εσένα σαν κτήμα του.
Τοξικότητα και κακοποίηση
Η τοξικότητα σε μια σχέση μπορεί να λάβει ποικίλες μορφές, δυο εξ αυτών μπορεί να είναι η κακοποίηση και η βία -λεκτική, ψυχολογική, οικονομική, σωματική, σεξουαλική.
Μια τοξική σχέση σαφώς δεν είναι υγιής, αλλά δεν είναι απαραίτητα κακοποιητική. Κάποιες φορές, μια τοξική συμπεριφορά ενός συντρόφου μπορεί να μην είναι σκόπιμη -φυσικά, κάτι τέτοιο δεν την καθιστά λιγότερο σοβαρή, πληγωτική ή ψυχοφθόρα.
Από την άλλη, η κακοποίηση και η βία στοχεύουν στον απόλυτο, αδιαπραγμάτευτο έλεγχο του άλλου ανθρώπου πάνω στη συμπεριφορά, το σώμα, την ύπαρξή σου.
Η ένταση και η συχνότητα της κακοποίησης μπορεί να ποικίλλουν, δεν υπάρχει όμως καμία δικαιολογία για αυτή.
Αν αναγνωρίζεις οποιοδήποτε κακοποιητικό σημάδι στη σχέση σου, μη διστάσεις να απευθυνθείς σε κάποια/ον ειδικό το συντομότερο δυνατό.
*Τηλεφωνική Γραμμή SOS: 15900
Απευθύνεται σε γυναίκες, θύματα οποιασδήποτε μορφής βίας ή τρίτα πρόσωπα. Παρέχει άμεση επικοινωνία με φορείς αντιμετώπισης της έμφυλης βίας και βοήθεια σε έκτακτα και επείγοντα περιστατικά βίας.
Ακόμα, υπάρχει η δυνατότητα ηλεκτρονικής επικοινωνίας στη διεύθυνση e-mail: sos15900@isotita.gr