Burnout στην εργασία: Τι είναι, πού οφείλεται και πώς αντιμετωπίζεται

Εργασιακό Burnout, γνωστό και ως εργασιακή εξουθένωση. Ένα σύνδρομο που γέννησαν ο σύγχρονος τρόπος ζωής και οι σημερινές συνθήκες εργασίας. Τι είναι, όμως, ακριβώς; Πώς προκύπτει και πώς μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε;

Τι είναι το εργασιακό Burnout

Το εργασιακό Burnout είναι μια συνθήκη συναισθηματικής αλλά και σωματικής κόπωσης, που όμως περικλείει επιπλέον το αίσθημα έλλειψης κινήτρου αλλά και μιας γενικότερης αναποτελεσματικότητας.

Ο ψυχαναλυτής Josh Cohen περιγράφει το Burnout σαν μια κατάσταση στην οποία το άτομο έχει εξαντλήσει όλους τους εσωτερικούς του πόρους, χωρίς όμως να μπορεί να καταπολεμήσει την παρόρμηση να συνεχίσει αυτό που κάνει.

Ο Irvin Schonfeld, καθηγητής ψυχολογίας, αποκαλεί το Burnout ένα είδος κατάθλιψης που εμφανίζεται ως αντίδραση στις άσχημες εργασιακές συνθήκες.

Burnout: Προέλευση του όρου

Η πρώτη “διάγνωση” του Burnout έγινε το 1974. O ψυχολόγος Herbert Freudenberger χρησιμοποίησε τον όρο για να περιγράψει ένα είδος στρες που σχετίζεται με τη δουλειά -τη δική του δουλειά. Τα πρώτα χρόνια, o όρος ήταν συσχετισμένος μονάχα με τα επαγγέλματα παροχής φροντίδας, όπως για παράδειγμα τα ιατρικά, σύντομα όμως η εργασιακή εξουθένωση άρχισε να εντοπίζεται και στους υπόλοιπους κλάδους.

Αιτίες της εργασιακής εξουθένωσης

Αν και το άτομο που βιώνει το εργασιακό Burnout είναι πιθανό να κατηγορεί τον εαυτό του για όσα νιώθει, είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως το σύνδρομο αυτό οφείλεται κατά βάση στις συνθήκες εργασίας και στο κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο που τις διαμορφώνει.

Τα άτομα καλούνται να αντιμετωπίσουν έναν μεγάλο και συχνά άνισο φόρτο εργασίας, με απολαβές που δεν αντιστοιχούν σε αυτόν. Παράλληλα βιώνουν επισφάλεια και αστάθεια στον εργασιακό χώρο και καλούνται να διαχειριστούν τις συγκρούσεις που γεννά ο ανταγωνισμός. Οι όροι εργασίας έχουν αντίκτυπο στην προσωπική μας ζωή, επηρεάζοντάς μας συναισθηματικά, ενώ ο ελεύθερος χρόνος μας τείνει να λιγοστεύει. Όλα τα παραπάνω συνιστούν το τέλειο περιβάλλον για να ευδοκιμήσει το εργασιακό στρες, αλλά και η απώλεια ταυτότητας και το αίσθημα ματαιότητας που αυτό συνεπάγεται.

Συμπτώματα του Burnout

Οι ενδείξεις και τα συμπτώματα του Burnout μπορεί να εκδηλωθούν τόσο σε συναισθηματικό και συμπεριφορικό επίπεδο, όσο και σε σωματικό.

Τα σωματικά συμπτώματα του Burnout συμπεριλαμβάνουν το αίσθημα κόπωσης, το αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα, τις συχνές ασθένειες, τον συχνό πονοκέφαλο ή μυϊκό πόνο, τις αλλαγές στην όρεξη ή στο πρόγραμμα ύπνου κ.ο.κ.

Σε συναισθηματικό επίπεδο, το άτομο που αντιμετωπίζει Burnout μπορεί να αισθάνεται ότι αποτυγχάνει συνεχώς, ότι είναι αβοήθητο, παγιδευμένο και μόνο. Συχνά, βιώνει αποπροσωποποίηση και έλλειψη κινήτρου. Το Burnout μπορεί να κάνει το άτομο πιο κυνικό, ενώ παράλληλα μειώνει την ευχαρίστηση που αντλεί από την εργασία του.

H εργασιακή εξάντληση, φυσικά, δεν αφήνει ανεπηρέαστη ούτε τη συμπεριφορά του ατόμου. Όσες και όσοι βιώνουν Burnout έχουν την τάση να αποφεύγουν τις ευθύνες, να κωλυσιεργούν και να απομονώνονται. Το Burnout καθιστά τα άτομα επιρρεπή στις καταχρήσεις ενώ τα κάνει περισσότερο νευρικά, με συχνά ξεσπάσματα απέναντι σε άλλους.

Μερικοί τρόποι διαχείρισης του εργασιακού Burnout

Ζύγισε τις επιλογές σου.

Μπορείς ενδεχομένως να συζητήσεις ορισμένα από τα ζητήματα που σε απασχολούν με τους προϊσταμένους σου. Ίσως σε βοηθήσουν να διαχειριστείς τον όγκο της δουλειάς σου και τις προθεσμίες που ενδεχομένως σε πιέζουν. Είναι σημαντικό να ζητάς βοήθεια όταν αισθάνεσαι πως τη χρειάζεσαι.

Αναζήτησε υποστήριξη.

Ίσως είναι φίλοι, ίσως συνάδελφοι, ίσως άλλα αγαπημένα πρόσωπα. Προσπάθησε να μοιραστείς όσα νιώθεις. Θα διαπιστώσεις πως οι άνθρωποι που κάνουν αντίστοιχες σκέψεις με εσένα είναι περισσότεροι από όσοι πίστευες.

Φρόντισε τον εαυτό σου.

Το Burnout έχει αντίκτυπο τόσο στην ψυχική όσο και στην σωματική σου υγεία, γι’ αυτό είναι σημαντικό να φροντίζεις τον εαυτό σου. Φάε σωστά, αθλήσου, κοιμήσου επαρκώς, κάνε δραστηριότητες που σε χαλαρώνουν και προσπάθησε να μην παραγκωνίζεις την κοινωνική σου ζωή.

Απευθύνσου στους ειδικούς.

Mην διστάσεις να απευθυνθείς σε έναν ειδικό ψυχικής υγείας αν νιώθεις πως το στρες σε καταβάλλει. Ορισμένοι άνθρωποι μπορεί να είναι πιο επιρρεπείς στην εργασιακή εξουθένωση εξαιτίας άλλων ζητημάτων που αντιμετωπίζουν ή εξαιτίας ορισμένων γνωρισμάτων του χαρακτήρα τους.

Άλλαξε την οπτική σου.

Για την πλειοψηφία των ανθρώπων, η εργασία είναι απαραίτητη. Εξίσου απαραίτητο είναι, όμως, το να “φιλτράρουμε” στο βαθμό του δυνατού τον αντίκτυπο που μπορεί να έχουν πάνω μας οι συνθήκες της. Ίσως χρειάζεται να αναθεωρήσουμε τι σημαίνει στ’ αλήθεια ευτυχία και να αναγνωρίσουμε την συνεχή πίεση που μας ασκεί η προσπάθεια να την κατακτήσουμε. Εστιάζοντας σε όσα έχουν πραγματικά νόημα, έχουμε περισσότερες πιθανότητες να σπάσουμε τον κύκλο.